Παναγιά, "τάξιμο" προς Αγίους κ.α.

Για πότε έφτασε ο δεκαπενταύγουστος πάλι δεν πήραμε χαμπάρι! Αν και τα καλοκαίρια δεν κυλούν όπως παλιά γεμάτα αυγουστιάτικες χαρές, πανηγύρια και γλέντια στο νησί μας καθώς οι πυρκαγιές ιδίως δεν μας αφήνουν να πολυχαλαρώσουμε, όλοι σχεδόν οι πολιτιστικοί σύλλογοι ωστόσο προγραμματίζουν υπέροχες εκδηλώσεις και για όλα τα γούστα - από θεατρικά μέχρι κλαρίνα! Δεν γίνεται να μπούμε εδώ στη διαδικασία να τα καταγράψουμε, γιατί σίγουρα κάποιο θα παραλείψουμε και θα στενοχωρήσουμε μερικούς.. Όπως χαριτωμένα λέγεται άλλωστε "χωριό χωρίς πανηγύρι δεν λέγεται χωριό αλλά βίλατζ"!

Μέσα στη ραστώνη των διακοπών, για όσους φίλους δεν βαριούνται την ανάγνωση, παραθέτω κι ένα μικρό, υπέροχο κομμάτι από το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη "Η Γλυκοφιλούσα". Αξίζει να δούμε αυτός ο σοφός και άγιος άνθρωπος, από τους εκλεκτούς που έβγαλε η χώρα μας, πώς βλέπει το "τάξιμο" προς τους Αγίους..

(Δυο γίδες του Στάθη του Μπόζα, παγιδεύτηκαν στον γκρεμό κάτω από το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γλυκοφιλούσας και εξέταζαν πώς θα τις ανεβάσουν).
"…είχαν ξεκαμπίσει και είχαν απομακρυνθή και κατέβησαν από ένα υψηλόν κυρτόν βράχον και έφθασαν εις την μικράν κόγχην, κάτωθεν του ιερού βήματος της Παναγίας της Γλυκοφιλούσης, οπόθεν αρχίζει ο φοβερός κάθετος κρημνός εις την θάλασσαν, διακοσίων οργιών ύψος, κι εκεί, αφού εβόσκησαν όλα τα κρίταμα όσα ηύραν, εβραχώθησαν κι έμειναν, μη δυνάμεναι πλέον ν’ αναβώσιν….
-Δεν είναι προκοπή, είπεν αποφασιστικώς ο Στάθης ο Μπόζας· έλα να με καλουμάρετε κάτω, να ιδώ τι θα κάμω…
Η θειά Αρετώ ήρχισε να κάμνη πολλούς σταυρούς, εξισταμένη διά τον τολμηρόν λόγον του βοσκού.
-Πού να σε κατεβάσουν, γιε μ’, Στάθη μ’, έλεγε· πώς να σε κατεβάσουν! Πού θα πας; πού θα πατήσης;
Ο μπαρμπ’-Αναγνώστης ο Παρθένης ετανύσθη, ακουμβών εις τον τοίχον της εκκλησίτσας, εις το προσήλιον, και αφήκε παρατεταμένον θορυβώδες χάσμημα, ηνωμένον μετά στεναγμού.
Ο Κωνσταντής ο Περηφανάκιας ήρχισεν ευγλώττως ν’ αποτρέπει τον Στάθην τον Μπόζαν·
-Δε βολεί, να σ’ πω, Στάθ’, απ’ λέει ου λόους, τάχα, να πούμε. Γλέπ’ς, κει δα κάτ’ είν’ οι γίδις στριμουμένες κι οι δυο, του λόου σ’ πού θα πατήσης να τα’ δέσης να τσ’ ανεβάσης απάν’;
Την στιγμήν εκείνην έφθασε και ο παπα-Μπεφάνης, με την λευκήν του γενειάδα, με το κοντόν τρίχινον ράσον του και με το μαύρον σάλι του περί τον λαιμόν. Έμαθε το συμβάν, ήκουσε το σχέδιον του Στάθη, κι έσεισε την κεφαλήν·
-Αποκοτιά, είπε, μεγάλη αποκοτιά.
-Αποκοτιά, μαθές, επανέλαβε και η θεια το Αρετώ.
Συγχρόνως δε κατέβη εις τον νουν της μία ιδέα·
-Αμμή σαν το αποφασίσης, γιε μ’, κάμε το σταυρό σ’, και τάξε τίποτε στηνΠαναγιά, να σε φυλάξη.
-Έταξα εγώ μέσα μου, είπεν ο Στάθης· έταξα να της την πάγω ασημένια τη μια τη γίδα, σαν τη γλυτώσω, την Ψαρή. Την Ψαρή ας γλύτωνα!
Ο ιερεύς έκαμε διφορούμενον νεύμα.
-Δεν είναι πρέπον, είπε να παρακινούμεν τους άλλους να τάζουν… Το τάξιμον είναι προαιρετικόν… «Όση πέφυκεν, η προαίρεσις», που λέει και το τροπάρι… Μα ας είναι… αν ήθελε να κάμη καμμιά λειτουργία…
Την τελευταίαν φράσιν την είπε παραπονετικώς μέσα του. Είτα επανέλαβε·
-Και το καλλίτερο που έχει να τάξη κι αυτός κι όλοι τους είναι να μην αφήνουν τα γίδια τους να μβαίνουν μέσα εις τα ξωκκλήσια και τα γεμίζουν βιρβιλιές… Να είναι προσεκτικώτεροι και να έχουν περισσότερον σέβας… Να μην πατούν τα ξένα κτήματα με τα κοπάδια τους και τρώγουν τις ελιές και τα θηλιάσματα των χριστιανών. Αυτά να τάξη.
-Τάζω, είπε ο Στάθης.
-Καλά, να ’χης την ευχή… Τώρα, αν σε καλουμάρουν, έχε θάρρος.
-Η ευχή σ’, παπά μ’."

Αλλά και ο μοναδικός Γκάτσος τα έγραψε τόσο όμορφα για την Παναγιά, αυτή που όλοι μας λίγο ως πολύ έχουμε κρυμένη βαθειά στην καρδιά.. και άλλοι κάθε βράδυ, άλλοι όταν βρίσκονται σε ανάγκη, μερικοί όταν δικός τους αγαπημένος κινδυνεύει, έρχονται και Την προσκυνούν..

"Μια Παναγιά
μιαν αγάπη μου έχω κλείσει
σ' ερημοκλήσι αλαργινό
κάθε βραδιά 
της καρδιάς την πόρτα ανοίγω
κοιτάζω λίγο και προσκυνώ.

Πότε θα 'ρθει, πότε θα 'ρθει
το καλοκαίρι
πότε τ' αστέρι θ' αναστηθεί
να σου φορέσω στα μαλλιά
χρυσό στεφάνι
σαν πυροφάνι σ' ακρογιαλιά.

Μια Παναγιά
μιαν αγάπη μου έχω κλείσει
σ' ερημοκλήσι αλαργινό
κάθε βραδιά
της καρδιάς την πόρτα ανοίγω
δακρύζω λίγο και προσκυνώ."
"Μια Παναγιά" το κομμάτι σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και ερμηνεία -που εγώ προτείνω- από τον Λάκη Παππά. Το σχετικό βίντεο μπορείτε να το παρακολουθήσετε στο Youtube με τίτλο "Μια Παναγιά - Λάκης Παππάς"


Να τα περάσετε τέλεια, σε όποιο μέρος του αγαπημένου μας νησιού κι αν βρεθείτε, συμπατριώτες και όσοι είστε Εύβοιας φίλοι και χρόνια πολλά σε όλες και όλους σας!

(Η φωτογραφία από τη Λιχάδα-βόρεια Εύβοια)

Ναταλία Νάτσου-Παπακωνσταντίνου/Εκπαιδευτικός