Tα καβοντορίτικα Αντιά μας, με τον θησαυρό της σφυριχτής γλώσσας!

Πάμε μια βόλτα μέχρι τα πανέμορφα και ξεχωριστά Αντιά της Νότιας Καρυστίας, με την τόσο σπάνια σφυριχτή γλώσσα, Εύβοιας φίλοι; Παραμονή του Αγίου Νικολάου μάλιστα σήμερα, και γιορτάζει και η ομώνυμη όμορφη εκκλησιά τους αύριο!
Η προέλευση του ονόματος του χωριού πιθανολογείται από το "αντί", το ξύλινο εργαλείο ύφανσης που στη συγκεκριμένη περίπτωση χρησιμοποιήθηκε στον πληθυντικό αριθμό της λέξης, δηλαδή τα πολλά αντιά. Ως εκ τούτου η χρήση του άρθρου τα Αντιά και όχι η Αντιά.

Εδώ η ζεστασιά των (μιας χούφτας πιά) ανθρώπων και η μαγεία της φύσης σκεπάζουν το κρύο των ημερών του Δεκέμβρη. Στα σχεδόν έρημα δρομάκια και στο κέντρο του χωριού, στο καφενείο του αείμνηστου Παναγιώτη Κεφαλά, πόσα δεν είπαμε, πόσα δε μάθαμε γύρω από την ξυλόσομπα, ανάμεσα στους λίγους, υπερήλικες, ως επί το πλείστον κατοίκους! Τί τσίπουρα με ντόπια καρύδια, τί ομελέτες με χωριάτικα αυγά, τί φασολάδες, τί τυροπιτάρες με ντόπιο τουλουμοτύρι, τί μελομακάρονα για το καθιερωμένο στην Καρυστία μας κέρασμα.. Το δημοτικό σχολείο δεν έχει πια μαθητές και αποτελεί το κέντρο για τη μελέτη και διάσωση της σφυριχτής γλώσσας, της “Σφυριάς”.

Ο ιδιαίτερος αυτός τρόπος επικοινωνίας με παραγωγή διάφορων σφυριχτών ήχων επιτυγχάνεται από τους Αντιώτες, ως εξής: με δίπλωμα της γλώσσας και φύσημα του αέρα από το ενδιάμεσο, με σφίξιμο των χειλιών και ακόλουθο σφύριγμα αλλά και με τοποθέτηση δύο ή πέντε δάχτυλων των χεριών στο στόμα και σφύριγμα, είτε με σταθερό κράτημα των δάχτυλων, είτε πάλλοντας τις παλάμες. Θα έλεγε, μάλιστα, κανείς ότι συνομιλούν κελαϊδώντας σαν τα πουλιά!

Και ξέρετε, Εύβοιας φίλοι, πώς και πότε γνώρισε την δημοσιότητα αυτός ο πραγματικός πολιτιστικός θησαυρός του τόπου μας; Το 1969, όταν κατέπεσε στην περιοχή αυτή της Νότιας Εύβοιας ένα μονοκινητήριο αεροσκάφος, που οδηγούσε ο γόνος βιομηχάνων (εταιρεία ΧΡΩΠΕΙ) Γιάννης Σοφιανόπουλος. Στην προσπάθεια ανεύρεσης του, η οικογένειά του όρισε το μυθικό για εκείνη την εποχή χρηματικό εύρετρο του ενός εκατομμυρίου Δραχμών! Διαπιστώθηκε τότε ότι οι ντόπιοι, στην αναζήτηση του πιλότου στις εκεί δύσβατες πλαγιές και τα λαγκάδια, συνεννοούνταν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας αυτήν την ιδιαίτερη και τόσο αριστοτεχνική ντοπιολαλιά!
Η ανάπτυξη αυτού του τρόπου επικοινωνίας απαντάται και σε άλλα απομονωμένα χωριά ανά τον κόσμο, με ομοιότητες μάλιστα ηχητικών σημάτων, όπου κοινό χαρακτηριστικό είναι η δυσκολία διαπροσωπικής επαφής, λόγω της απόστασης που η μορφολογία του εδάφους επιβάλλει (αποκλεισμός συνήθως από ψηλά βουνά και απότομες πλαγιές) καθώς και ύπαρξη αέρα που προωθεί τον ήχο.
Δυστυχώς η επέκταση των τεχνολογικών μέσων οδηγεί σε αχρηστία τον συγκεκριμένο τρόπο επαφής των Αντιωτών, που άλλωστε μαστίζονται και από πληθυσμιακό μαρασμό, λόγω μετεγκατάστασης του μεγαλύτερου μέρους των κατοίκων σε μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Οι παλιοί σιγά-σιγά χάνονται (όπως ο αείμνηστος Παναγιώτης Κεφάλας, που ήταν εκεί η ψυχή των σφυριχτάδων) αλλά και οι υπερήλικες του χωριού, χάνοντας τα δόντια τους, δυσκολεύονται ή αδυνατούν να διατηρήσουν τη “Σφυριά”. Στα δάχτυλα του ενός χεριού, σχεδόν, περιορίζεται ο αριθμός των χρηστών της.. Ο πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου κ. Παναγιώτης Τζαναβάρης και οι λιγοστοί κάτοικοι αγωνίζονται, στο μέτρο που μπορούν, να μην εξαφανιστεί αυτό το ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΚΕΙΜΗΛΙΟ της παράδοσής μας!
Και σε αυτό το σημείο έγκειται στο τώρα η ευθύνη των αρμόδιων πολιτιστικών και πολιτικών φορέων, για ανάληψη μιας ουσιαστικής μελέτης της γλωσσικής αυτής κληρονομιάς μας, της προώθησης και της ΔΙΑΣΩΣΗΣ της!

Ας πληροφορηθούμε, συμπατριώτες, για αυτήν την παραδεισένια περιοχή, με τις τόσες περιβαλλοντικές και πολιτιστικές ομορφιές!
Ας μάθουμε για το Κέντρο Μελέτης και Διάσωσης Σφυριχτής Γλώσσας Χωριού “ΑΝΤΙΑ” ΚΑΙ ΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ με τον τρόπο που ο καθένας σας, πιθανόν, μπορεί!
Μπορείτε να ακολουθείτε για ενημέρωση και στο διαδίκτυο τον ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΑΝΤΙΩΤΩΝ (πηγή των δύο πρώτων φωτογραφιών που ακολουθούν).
Eπισκεφτείτε τους όσοι δεν έχετε ήδη πάει, ξαναεπισκεφτείτε τους όσοι γνωρίζετε τη μαγική αυτή ευβοιώτικη γωνιά, στην πρώτη ευκαιρία.. Αξίζει!
Ναταλία Νάτσου-Παπακωνσταντίνου/Εκπαιδευτικός

Υ.Γ. Με διευκρινιστικό μήνυμά του ο Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Απανταχού Αντιωτών με είχε πληροφορήσει (μετά την αρχική δημοσίευση αυτού του άρθρου) το εξής: “Μαζί με τους μαθητές μου, που τους έχω μεταδώσει την σφυριχτή γλώσσα, αυτοί που γνωρίζουν την σφυριχτη γλώσσα είναι 19 άτομα”.