Αλίμονο στον άνθρωπο που τ’ όνομά του είναι μεγαλύτερο από το έργο του..
Ας δούμε Μαζί τώρα, Εύβοιας φίλοι, λίγα στοιχεία για τα Κύρια Ονόματα, που αποδίδονται στον καθένα μας με το που γεννιόμαστε, αφού αποτελούν κυρίαρχο σημείο αναφοράς στο πρόσωπό μας και για την κάθε ανθρώπινη επικοινωνία.
Ονοματοδοσία στα παιδάκια στις μέρες μας, πέραν της Βάπτισης στους Ναούς, πραγματοποιείται (συνδυαστικά και από τους δύο γονείς) Και ηλεκτρονικά (διαθέσιμες πλέον και στο gov.gr).
Ακόμη και αλλαγή του κύριου ονόματος μπορεί να επιτευχθεί, αν και με μεγάλη δυσκολία στη χώρα μας, μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου στο Ειρηνοδικείο, ενώ για αλλαγή του επώνυμου απευθύνεται κάποιος στον Δήμο που ανήκει. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από την διακρτιτική ευχέρεια του δικαστή ή του δημάρχου για το αν θα την κάνει δεκτή ή όχι.
Σχετικά με το επώνυμο των συζύγων, ο Αστικός Κώδικας και συγκεκριμένα το άρθρο 1388 ΑΚ, ορίζει ότι «με το γάμο δεν μεταβάλλεται το επώνυμο των συζύγων, ως προς τις έννομες σχέσεις. Στις κοινωνικές σχέσεις ο κάθε σύζυγος μπορεί, εφόσον σ' αυτό συμφωνεί και ο άλλος, να χρησιμοποιεί το επώνυμο του τελευταίου ή να το προσθέτει στο δικό του». Εδώ μεταγενέστερα προστέθηκε το άρθρο 28 του ν. 3719/2008 που ορίζει επιπρόσθετα ότι «με συμφωνία των συζύγων, ο καθένας από αυτούς μπορεί να προσθέτει στο επώνυμό του το επώνυμο του άλλου. Η προσθήκη γίνεται με κοινή δήλωση ενώπιον του ληξίαρχου και ισχύει μέχρι να ανακληθεί ενώπιον του ληξιάρχου με κοινή δήλωση των συζύγων ή με μονομερή δήλωση οποιουδήποτε των συζύγων.
Τα ονόματά μας, κύρια και επώνυμα, όπως γνωρίζουμε, Εύβοιας φίλοι, συχνά δηλώνουν και κάποια στοιχεία για την προσωπικότητα, την καταγωγή, το επάγγελμα κλπ του καθενός.
Στη χώρα μας το μικρό όνομα του παιδιού για πολλούς αιώνες επαναλάμβανε συνήθως αυτό του παππού ή της γιαγιάς. Ιδίως για τα αγόρια γινόνταν κατ΄αποκλειστικότητα, με τη λογική ότι με αυτό τον τρόπο θα συνεχιστεί το όνομα στην οικογένεια. Αρχαία ελληνικά ονόματα επικρατούσαν μέχρι τον περασμένο αιώνα (οι αδελφές της μητέρας μου Ισμήνης ήταν η Πολυξένη και η Ευρώπη), αλλά τη θέση τους πήραν άλλα χριστιανικής/εβραϊκής στην πλειοψηφία ή ξενικής -πιο πρόσφατα -προέλευσης, με κριτήριο την σπανιότητα και όχι την κοινοτυπία. Όσα ανάγονται στην αρχαιότητα περικλείουν συχνά, αν και δεν το γνωρίζουν στις μέρες μας αρκετοί, μια κοσμητική ιδιότητα του ατόμου. Π.χ. Καλλιόπη (καλή+οπή), σημαίνει την έχουσα όμορφα μάτια!
Στην αρχαιότητα τα ονόματα των γιων παράγονταν από τις αρετές του πατέρα τους. Για παράδειγμα ο Πτολιπόρθης (γιος του Οδυσσέα και τη Πηνελόπης) είναι αυτός που κυριεύει πόλεις. Η Ανδρομάχη (το όνομα και της δικής μου γιαγιάς) δεν είναι είναι η γυναίκα που μάχεται τους άνδρες.. ο πατέρας της μάχεται και το ίδιο ισχύει για τις Περσεφόνες!
Γενικότερα στον κόσμο, τα ονόματα κάθε εποχής ακολουθούν μόδες! Για παράδειγμα το γυναικείο όνομα Μαργαρίτα (προέρχεται από το ελληνικό επίθετο "μαργαρίτης") που από την ελληνική μορφή πέρασε σε πολλές γλώσσες του κόσμου. Χρησιμοποιείται στην Αγγλία από τον 11ο αιώνα και ήταν πολύ δημοφιλές στην περίοδο του Μεσαίωνα. Από τον 16ο αιώνα και μετά η δημοτικότητα του μειώνεται, αλλά αργότερα επανέρχεται και στις αρχές του 1900 είναι το δεύτερο δημοφιλέστερο όνομα στα νεογέννητα κορίτσια της Αμερικής. Άλλο παράδειγμα το Ναταλία - να παινέψω κάπως και τα γένια μου! Όταν ήμουν μαθήτρια δεν κυκλοφορούσε άλλο κορίτσι με το όνομά μου και μάλιστα ο θεολόγος μουρμούριζε στραβομουτσουνιασμένος “Μα τί όνομα είναι αυτό που σου έδωσαν οι γονείς σου, παιδί μου;” Διαβάστε, αν θέλετε, σχετικό αρθράκι μου εδώ: "Ναταλία... Μα τί όνομα είναι αυτό; Είναι χριστιανικό;" — Εύβοιας Φίλοι (evias-filoi.gr) . Τώρα στις τάξεις του Σχολειού μας, η (καθηγήτρια) κόρη μου Έλενα, με πληροφορεί ότι έχει τρεις μικρές Ναταλίες στην τάξη της!
Στην οικογένεια του πατέρα μου οι πέντε θείοι μου βάφτισαν από έναν γιο με το όνομα του παππού Σπύρου (εμείς δε έχουμε Και Σπύρο Και Σπυριδούλα). Τελικά του Αγίου Σπυρίδωνα δεν ξέραμε σε ποιό σπίτι να πρωτοπάμε να ευχηθούμε και να γιορτάσουμε.. Στα βαφτίσια πλέον υπάρχει κι ένα άλλο ‘σχέδιο’ που καταστρώνεται με σκοπό να μη δυσαρεστηθεί κανείς: δίνονται δύο ονόματα, ωστόσο στην πράξη πάντα υπερτερεί ένα μετά. Στις προσφωνήσεις αυτών συχνά ακούμε μάλλον.. αστεία ‘χαϊδευτικά’ ονόματα, που προσπαθούν να συνδυάσουν και τα δύο. Αν μου επιτρέπετε, τώρα, να καταθέσω και μια προσωπική άποψη πάνω σε αυτά, καθώς έχω δει ακραία άσχημες καταστάσεις.. ας μη πιέζουμε, άμεσα ή έμμεσα, τα παιδιά μας να δίνουν το όνομά μας στα εγγόνια μας. Δεν καταδεικνύεται με τέτοιο τρόπο ο τωρινός σεβασμός και η αγάπη, ούτε εξασφαλίζουμε κάποια μεταθανάτια φήμη, παρά με την όλη πορεία μας και το δόσιμο στη μικρή ζωή μας. Είναι δική τους αποκλειστικά η επιλογή, για ένα όνομα που θα χαρακτηρίζει όμορφα το παιδάκι τους, θα αποτελεί ένα είδος ‘εφόδιο’ στην εξέλιξή του και που θα το κάνει στην τελική να νιώθει υπέροχα με αυτό! Και στο κάτω κάτω, δεν είμαστε και κανένας.. Κολοκοτρώνης ή Καποδίστριας, βρε παιδιά, οι αφεντομουτσουνάδες μας…
Ας δούμε τώρα και την ετυμολογία του ονόματος του τόπου μας, Εύβοιας φίλοι..
Εύβοια: Ευ + βους, που σημαίνει η χώρα με τα καλά βόδια, από τον μεγάλο αριθμό βοδιών που είχε το νησί μας. Κατά την αρχαιότητα, μάλιστα, στα νομίσματα της Εύβοιας το σύμβολο ήταν η αγελάδα! Γνωρίζουμε όλοι τον περίφημο Ταύρο των Ωρεών στη βόρεια Εύβοια (του 5ου π.Χ. αιώνα), έτσι δεν είναι;Επειδή αγαπώ πολύ τις λαϊκές μας παροιμίες, αλλά και καθώς αναπολώ συχνά τους γονείς μου που στην καθημερινότητά μας ανέφεραν διαρκώς κάποιες, ακολουθήστε με, αν θέλετε, να δούμε κάποιες σχετικές με τα ονόματα, συμπατριώτες και Εύβοιας φίλοι:
Άλλος έχει τ’ όνομα κι άλλος τη χάρη. (Ή: Αλλουνού βγαίνει τ΄όνομα κι άλλος έχει τη χάρη. Και ακόμα: Αλλουνού έχει τ΄όνομα κι ο Κωνσταντής την χάρη)
Πίνω νερό στ΄όνομά του.
Όνομα και πράμα.
Αυτός έβγαλε όνομα.
Αυτός έβγαλε όνομα αθάνατο.
Αλίμονο στον άνθρωπο εκείνο που το όνομά του είναι μεγαλύτερο από το έργο του.
Η ζωή κρατά μια γενιά, το καλό όνομα μένει για πάντα.
Ανάφερε όνομα να δεις κορμί.
Κάλλιο χρυσό όνομα παρά χρυσό φόρεμα.
Όνομα και μη χωριό.
Το όνομα του τρελού βρίσκεται παντού.
Καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά τ’ όνομα.
Το καλό όνομα δε λησμονιέται.
Ας έβγη τ΄όνομα του θεριστή κι ας πέσει να κοιμάται.
Θεέ μεγαλοδύναμε, μεγάλο τ` όνομά σου, φύλλο δεν πέφτει από δεντρί, δίχως το θέλημά σου!
—-> Ας δούμε τώρα και την ετυμολογία του ονόματος του τόπου μας, Εύβοιας φίλοι..
Εύβοια: Ευ + βους, που σημαίνει η χώρα με τα καλά βόδια, από τον μεγάλο αριθμό βοδιών που είχε το νησί μας. Κατά την αρχαιότητα, μάλιστα, στα νομίσματα της Εύβοιας το σύμβολο ήταν η αγελάδα! Γνωρίζουμε όλοι τον περίφημο Ταύρο των Ωρεών στη βόρεια Εύβοια (του 5ου π.Χ. αιώνα), έτσι δεν είναι;
Σημ. Στην κεντρική φωτογραφία το εξώφυλλο/οπισθόφυλλο του Αναγνωστικού του 1957.Ναταλία Νάτσου-Παπακωνσταντίνου/Εκπαιδευτικός
