“Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα ΚΥΔΩΝΙΑ"! Ιδιότητες, γαστρονομικά κ.α.

".. σου στέλνω μήλο σέπεται, ΚΥΔΩΝΙ μαραγκιάζει" λέει το παλιό τραγούδι της ξενιτιάς για το χρυσό μήλο, το κυδώνι. Το ξέρετε, Εύβοιας φίλοι, ότι το κυδώνι συνδέεται με την Αφροδίτη, τη θεά της ομορφιάς και του έρωτα; Τουλάχιστον αυτό λέει η μυθολογία μας, και πιστεύεται ότι το χρυσό μήλο που πρόσφερε ο μυθικός Πάρις για να κερδίσει την ωραία Ελένη, ήταν ένα όμορφο, χρυσό κυδώνι! Οι πρόγονοί μας στην αρχαιότητα πίστευαν ότι συνεισέφερε στη γονιμότητα και γιαυτό είχε πρωταρχική θέση και στους γάμους τους, όπου το πρόσφεραν μάλιστα και σαν δώρο. Επίσης οι νύφες, συνηθίζονταν πριν την τέλεση του μυστηρίου να μασούν λίγο κυδώνι, για να έχουν καθαρή αναπνοή στο πρώτο τους φιλί! 

Το φρούτο που δεν τρώγεται σαν φρούτο, Εύβοιας φίλοι, αν και περιέχει άφθονη βιταμίνη C και ωμό χρησιμοποιείται μόνο ως αντιδιαρροϊκό μέσον. Χρησιμοποιείται κυρίως στη ζαχαροπλαστική και συγκεκριμένα για το ψιλοκομμένο κατακόκκινο γλυκό κουταλιού, που υπήρχε σε κάθε ελληνικό σπίτι μέχρι πρότινος, για μαρμελάδες και για κυδωνόπαστα -πολύ αγαπητά επίσης στα παλαιότερα χρόνια, όταν δεν είχαν την αφθονία των σημερινών γλυκών. Εξαιρετικό έδεσμα είναι και ψητό στον φούρνο ή στο τζάκι μας το χειμώνα και συνοδευόμενο με κανελλογαρύφαλλα, κονιάκ, παγωτό, σαντιγύ κ.α. Στη μαγειρική, και τουλάχιστον στο δικό μας σπιτικό πάντα στα γιορτινά τραπέζια, για να έχει μια ξεχωριστή, ιδιαίτερη (και πιο γλυκόξινη) γεύση το χοιρινό ή το μοσχάρι μας, προσθέτουμε φέτες κυδωνιού.

Εγώ, διατηρώ στο ψυγείο για καιρό μέσα σε καλά κλεισμένη πλαστική σακούλα τα κυδώνια, κόβοντάς τα πάντα από τις κυδωνιές μας με λίγο κοτσάνι. Θα σας αποκαλύψω και τον τρόπο που κάνει ιδιαίτερα αγαπητό στην οικογένειά μας το βδομαδιάτικο κέικ.. καλύπτω γύρω γύρω τη φόρμα με φέτες κυδωνιού, αφού το έχω αλείψει με βούτυρο ή λάδι και έχω πασπαλίσει με ζάχαρη! Αν θέλετε δοκιμάστε το! Θα το αναδείξει σε μοναδικό γλύκισμα!

Και λίγες αναφορές του σοφού λαού για το κυδώνι:

* Παροιμίες
- “Το Σεπτέμβρη τα σταφύλια, τον Οκτώβρη τα κυδώνια!”.
- “Το μυριστικό κυδώνι από ‘κείνο που ‘χει δώνει!”.
- “Ξέρει ο γάιδαρος το κυδωνάτο;” (το έλεγαν για τον.. απολίτιστο, που δεν είναι σε θέση να
εκτιμήσει κάτι το εκλεκτό).
- " Ἡ γιαγιά τρώει κυδώνι και μουδιάζει το αγγόνι!” (που σημαίνει ότι τα λάθη των προγόνων τα
πληρώνουν οι απόγονοι).
- “Θέλεις μῆλον ἔπαρε, θέλεις κυδώνι λάβε”.

* Αίνιγμα
(Αγαπημένο, από αυτά που συνηθίζαμε παλιά.. τότε που δεν είχαμε ούτε τηλεόραση, να “παίζουμε”)
- ”Είμαι κίτρινο, χνουδάτο
και στυφό, μα μυρωδάτο .
Γίνομαι και πιο καλό,
αν με κάνουνε γλυκό.
Τι είμαι;”
- Το κυδώνι!

(Η φωτογραφία του εξώφυλλου από την Παραλία Ελληνικών)
Ναταλία Νάτσου-Παπακωνσταντίνου/Εκπαιδευτικός